Virus là loại gây hại rất mạnh và không có cách chữa nên phát hiện càng sớm và khắc phục kịp thời. Virus thường xuất hiện trên lan ở 2 dạng là virus gây khảm lá và virus gây khằn cây.
BỆNH DO VIRUS
– Virus gây khảm lá gây hiện tượng biến vàng trên lá và hoa. Ở lá non có những sọc hay đốm màu xanh nhạt hay màu vàng xen kẻ với những vệt xanh đậm trên phiến lá. Nếu cây bị nhiễm nặng sẽ làm bộ rễ còi cọc, thậm chí dừng phát triển.
Bệnh thường xuất hiện trong những vườn lan ít được chăm sóc hoặc trên những cây lan bị tách chiết nhiều lần mà không khử trùng dụng cụ. Ngoài ra, rầy rệp chích hút cũng là một trong những tác nhân làm lây lan dạng bệnh này.
– Virus gây khằn cây khiến cho cây không phát triển bình thường, lá dày hơn bình thường, có màu xanh đậm, mặt lá gồ ghề, phiến lá cứng.
* Bệnh do virus không có thuốc đăc trị. Khi thấy trong vườn có những cây lan có biểu hiện trên ngay lập tức phải cách ly để chăm sóc riêng nếu cây bị nhiễm nhẹ. Nếu cây bị nhiễm nặng cần phải đốt bỏ để tránh lây lan sang các cây khoẻ mạnh. Cần chú ý sau mỗi lần tách chiết cây phải khử trùng dụng cụ và quan tâm đến công tác phòng trừ rầy rệp, vệ sinh mặt chậu và vừơn lan thường xuyên.
DO VI KHUẨN
* Bệnh do nấm gây thiệt hại khá nặng nhưng có cách trị nhưng cũng phải phát hiện sớm để xử lí kịp
– Bệnh thối nâu: Vết bệnh màu nâu nhạt, hình tròn, mọng nước, về sau chuyển sang màu nâu đen. Bệnh gây hại trên lá, thân, mầm khiến chúng bị thối, có mùi khó chịu. Nguyên nhân bệnh do khuẩn Erwinia carotovora gây ra.
– Bệnh thối mềm: Vết bệnh có dạng ủng nước, màu trắng đục, thường lan rộng theo chiều rộng của phiến lá. Trong điều kiện ẩm độ cao sẽ gây hiện tượng thối úng. Ngược lại, trong điều kiện khô ráo, mô bệnh khô, teo tóp và có màu trắng xám. Bệnh do vi khuẩn Pseudomonas Glagioli gây ra.
DO NẤM
* Bệnh do nấm là loại phổ biến và đa dạng nhất nên cần quan sát kỹ tránh sự tàn phá và lan rộng của nó trong vườn
– Bệnh đen thân cây con: Xuất hiện vết bệnh ở gốc thân hoặc cổ rễ. Khi này, gốc và rễ có màu nâu, sau đó lan dần làm khô đoạn thân gần gốc và cổ rễ, vết bệnh chuyển sang màu đen; phần lá chuyển sang màu vàng, cong dị hình. Cây con nhiễm bệnh thường chết sau 2-3 tuần, trong căn hành thường có vệt màu tím hay hồng nhạt. Bệnh do nấm Fusarium oxysporum gây ra.
– Bệnh đốm lá: Vết bệnh thường có hình thoi hoặc hình tròn nhỏ, xuất hiện ở mặt dưới lá tạo màu nâu xám. Bệnh làm vàng lá, dễ rụng khiến cây sinh trưởng kém. Bệnh do nấm Cercospora sp. gây ra.
– Bệnh thán thư: Vết bệnh thường có hình tròn nhỏ, màu nâu vàng, xuất hiện ở mép lá, chóp lá hoặc giữa phiến lá. Giữa vết bệnh hơi lõm có màu xám trắng, xung quanh có gờ nhỏ màu nâu đỏ, mô bệnh xuất hiện chấm nhỏ màu đen. Bệnh do nấm Colletotrichicm gloeosrioides gây ra.
– Bệnh thối hạch: Xuất hiện trên gốc thân, vết bệnh màu vàng nhạt, chuyển dần sang màu vàng nâu, thân cây teo tóp, lá vàng, nhăn nheo khiến cây sinh trưởng yếu. Cây mắc bệnh thối hạch nặng có thể gây chết. Bệnh do nấm Sclerotium rolfsu gây ra.
– Bệnh đốm vòng trên cánh hoa: Vết bệnh nhỏ, màu đen hơi lõm, hình tròn có vân đồng tâm. Trên mô bệnh thường có lớp nấm màu đen, gặp điều kiện nóng ẩm kéo dài sẽ gây ảnh hưởng đến cả bộ lá. Bệnh do nấm Alternaria Ap gây ra.
– Bệnh đốm nâu trên cánh hoa: Vết bệnh ban đầu là một chấm nhỏ màu nâu, hơi lồi, sau đó lan rộng thành đốm lớn màu nâu nhạt làm mất giá trị của hoa. Bệnh do nấm Curvularia eragotidis gây ra.
– Bệnh thối đen ngọn: Vết bệnh ban đầu là một điểm nhỏ, ủng nước, có màu nâu đen. Bệnh gây hại chủ yếu trên lá non, ngọn và chồi cây lan làm cho đỉnh bị thối nhũn rồi lan dần xuống dưới làm lá và cuống lá bị thối, rụng. Bệnh có thể gây thành dịch trong điều kiện ẩm độ cao. Bệnh do nấm Phytopthora palmivora gây ra.
– Bệnh đốm lá: Ban đầu vết bệnh là một đốm nhỏ màu vàng hơi lõm, phát triển dần theo chiều dọc của lá và về sau có hình bầu dục, ở giữa có màu trắng xám, xung quanh có màu nâu đen. Giữa mô bệnh và mô lành có một quầng màu nâu đỏ. Bệnh do nấm Phyllosticta sp gây ra.
Ngoài ra, trên cây lan còn có một số dạng bệnh phổ biến khác như bệnh tàn cánh hoa do nấm Botrytis cinerea, bệnh thối trắng rễ do nấm Rhizoctonia solani, bệnh đốm vàng do nấm Cercospora dendrobii gây ra,… hay một số bệnh gây ra bởi các điều kiện môi trường hoặc dinh dưỡng khoáng thiếu hợp lý.
CÔN TRÙNG GÂY HẠI
– Bọ trĩ: Là loại côn trùng nhỏ, có màu vàng nhạt. Chúng chích hút trên trên lá non để lại những đốm vuông màu vàng sáng, sau đó chuyển dần sang màu nâu đen. Khi chích hút trên cánh hoa để lại những vết chích trong suốt và có một chấm vàng ở giữa.
– Nhện đỏ: Là một dạng ve ký sinh, lúc nhỏ có màu vàng cam, khi trưởng thành có màu đỏ. Chúng thường chích hút ở những vườn lan ít chăm sóc, khô hạn kéo dài và để lại trên lá, hoa những đốm nhỏ màu nâu.
– Rệp: Là loại côn trùng gây hại phổ biến trên nhiều vườn lan. Chúng tập trung chích hút ở lá non, chồi non, đầu rễ, phát hoa, chồi hoa khiếm cây phát triển còi cọc, hoa bị rụng cuống hoặc không nở. Rệp chích hút tạo thành những vết vàng nâu hoặc thâm đen. Sản phẩm bài tiết của chúng tạo điều kiện cho nấm than đen phát triển, nhất là trong điều kiện mưa ẩm kéo dài. Phổ biến nhất là rệp xanh đen, rệp nâu đen, rệp xanh.
– Sâu hại: Có nhiều loại sâu hại, nhưng thường gặp là sâu khoang, thường gây hại ở chồi non, phát hoa non.
– Ốc sên, nhớt: Là các loài nhuyễn thể, thường tập trung cắn phá vào ban đêm ở những đoạn rễ non, cây non, chồi, phát hoa.
>>> XEM THÊM: Toàn tập cách xử lý và sử dụng phân hữu cơ đúng nhất cho lan