Với đam mê làm nông nghiệp sạch, anh Phạm Thái Vương Nam (P. Xuân Hòa, TP. Long Khánh) từng tốt nghiệp chuyên ngành Cơ khí, làm công việc tư vấn thiết kế xây dựng đã mày mò thử nghiệm trồng cây vani ở quê nhà Đồng Nai.
Cách đây 12 năm, chàng thanh niên này tình cờ đọc được bài báo về loài hoa lan cho giá trị thương phẩm cao, đó là cây vani. Loài lan này mang lại giá trị kinh tế cao bởi nó là hương liệu không thể thiếu trong ngành chế biến thực phẩm, đặc biệt là trong sản xuất các loại bánh kẹo, thậm chí cả rượu và nước ngọt hay ngành sản xuất mỹ phẩm, trong các spa…
Lúc này, anh sưu tầm những bài báo về lan nói chung và vani nói riêng rồi anh lên mạng tìm đọc các tài liệu nước ngoài và hiểu rõ những giá trị kinh tế mà cây vani đem lại. Quyết tâm đem cây vani về trồng trên đất Đồng Nai càng thôi thúc anh mạnh mẽ.
Sau một thời gian tìm kiếm, anh Nam mua được một ít cây vani về trồng thử nghiệm trên 30m2 đất tại gia đình để theo dõi quá trình sinh trưởng, thử nghiệm các quy trình chăm sóc cây. Đến năm 2018, anh mua thêm cây giống và tự nhân giống để trồng trên diện tích 500m2.
Dù biết rằng con đường đi của mình là mạo hiểm nhưng anh vẫn tin tưởng và kiên trì thực hiện đến cùng. Đặc biệt, anh muốn trồng lan theo hướng nông nghiệp sạch, khác biệt, đồng thời khai mở một cơ hội để nhiều người nông dân cùng tham gia làm.
Không có kinh nghiệm trồng cây vani, không có ai hướng dẫn, tài liệu lại khan hiếm… khởi đầu của anh Nam vô cùng gian nan. Những ngày đầu tiên, anh tự mày mò làm nhà lưới, đầu tư hệ thống tưới tiêu tự động và kiểm tra cây hằng ngày để ghi chép lại nhằm tìm ra kỹ thuật, quy trình trồng cây vani. Ngoài ra, chàng thanh niên này cũng tìm thêm thông tin về cây vani trên các trang web nước ngoài.
Thậm chí, anh đặt mua cuốn sách về kỹ thuật trồng cây vani trên ứng dụng mua sắm Amazon với giá 5 triệu đồng. Sau đó, anh vừa đọc, vừa dịch, vừa so sánh các số liệu trong sách (độ ẩm, ánh sáng, nhiệt độ…) xem có tương xứng với thực tế tại Long Khánh hay không.
Điều thuận lợi nhất của anh Nam là điều kiện khí hậu ở Long Khánh phù hợp để trồng cây vani. Tuy vậy, anh luôn trăn trở tìm ra kỹ thuật trồng cây vani với chi phí thấp nhất nhưng vẫn thu được năng suất cao. Vì thế, anh thử nghiệm trồng trên nhiều loại trụ, nhiều loại giá thể để tìm ra loại giá thể và trụ trồng phù hợp nhất.
Hiện nay, anh đã tìm ra loại giá thể là vỏ đậu phộng trộn với tro trấu và vỏ dừa (đã được xử lý).
Nam cho biết, khi những cây vani đầu tiên được 3 năm tuổi, anh đã thử chủ động kích thích cho cây ra hoa nhưng vì cây còn yếu nên trái không đạt yêu cầu. Đến năm thứ 4, những cây vani đầu tiên bắt đầu ra hoa tự nhiên và đậu trái. Anh Nam bắt tay vào thử nghiệm quy trình xử lý trái vani và thành công đã được 2 lứa.
Dự kiến, năm nay sẽ là thời điểm mà vườn vani 500m2 này rộ hoa.
Đến nay, anh đã gắn bó với những cây vani được hơn 4 năm. Mới đây, ông chủ trẻ quyết định sẽ mở rộng diện tích trồng cây vani lên 2.000- 3.000m2 trong năm nay, tiến tới xây dựng một “Vani Farm Stay” ở thành phố trẻ Long Khánh.
Vì sao lan vani có thể chế biến thành loại gia vị đắt đỏ hàng đầu thế giới?
Với lan vani từ 3- 4 năm, tùy theo giống sau khi trồng mới bắt đầu ra hoa. Một bông hoa nở, bên trong có 2 nhánh, 1 đực, 1 cái và 1 nhụy.
Vani không thể tự thụ phấn mà phải do con người thực hiện thủ công. Đặc biệt, chúng chỉ nở đúng 1 ngày trong năm. Thời điểm thụ phấn lý tưởng trong ngày là từ 7- 9 giờ sáng. Nếu ngày hoa nở mà không thụ phấn kịp thì đến chiều hoa sẽ tự xếp cánh rồi tàn đi, 1 năm sau hoa mới nở lại.
Sau khi thụ phấn, đậu quả, trái vani cần phải 9 tháng sau mới chín. Từ trái vani tươi, người ta phải ủ, phơi nắng, rồi phơi trong bóng râm… cho đến khi đạt chất lượng (tăng nồng độ chất vani, chất căn bản làm nên mùi thơm). Tổng thời gian này khoảng 2 tháng.
Chính quá trình trồng, thu hoạch và lên men công phu này khiến cho vani trở thành loại gia vị đắt đỏ hàng đầu trên thế giới.