Giống như các loại cây cỏ khác, lan cần trải qua những giai đoạn cần thiết để trưởng thành và ra hoa. Hiểu biết, tôn trọng và tạo điều kiện sống- chăm sóc thích hợp ở mỗi giai đoạn sẽ giúp lan phát triển mạnh mẽ, ra hoa đúng mong muốn.
Giai đoạn lan mọc mầm
Thông thường vào mùa xuân, đa số cây lan bắt đầu nhú mầm. Ở một số giống lan các mầm non sẽ sau khi hoa vừa tàn như Cymbidium, Dendrobium, Cattleya,… Lúc này việc tưới nước bón phân chưa cần thiết, vì mầm cây còn do cây mẹ nuôi dưỡng, chỉ cần giữ cho cây khỏi bị lạnh và úng nước. Hãy để cây ở chỗ ấm áp, có một chút nắng sớm, độ ẩm vừa phải 40-50%, không có gió mạnh và coi chừng ốc sên có vỏ hay không và rệp.
Khi cây non mọc rễ chừng 3- 4 cm, bắt đầu tưới nước nhưng không nên tưới quá nhiều, tránh tưới vào ngọn non vì có thể gây đọng nước, thối ngọn. Đây cũng là thời điểm bạn có thể thay chậu, chia cành, cắt nhánh. Nếu thiếu nước rễ sẽ mọc dài đi tìm nước và ngược lại, cung cấp dư nước cho lan, rễ sẽ không chịu mọc ra.
Giai đoạn lan trưởng thành
Giai đoạn này thường vào cuối xuân và suốt mùa hè, tức là khi mầm non đã cao khoảng 10-15 cm và rễ đã dài trên 5 cm. Lúc này lan cần nhiệt độ khoảng 15-26°C vào ban đêm và không quá 27°C vào ban ngày, ánh nắng vừa phải, độ ẩm khoảng 50-70 %.
Bạn cần duy trì việc tưới nước 1-2 lần mỗi tuần, nếu nhiệt độ trên 27°C tưới 2-3 lần một tuần. Nếu nhiệt độ trên 32°C cần tưới hàng ngày. Chú ý, lan cần ẩm nhưng không thích bị ướt rễ liên tục.
Nên tưới vào khi mặt trời đã lặn, tránh tưới từ 10 giờ sáng đến 5 giờ chiều để tránh lan sốc nhiệt.
Giai đoạn lan trưởng, thay vì tưới nước liên miên, nên tăng độ ẩm lên trên 60% bằng cách tưới đẫm, hoặc phun sương.
Giai đoạn này lan cần phân bón nhưng nên bón với liều lượng rất nhẹ. Nên dùng phân có chỉ số của nhóm đầu cao hơn các nhóm sau như 30-10-10 chẳng hạn, để kích thích cây phát triển, nếu vườn cây của bạn có số lượng ít có thể dùng 20-20-20.
Giai đoạn lan ngủ nghỉ
Giai đoạn ngủ nghỉ của lan thường vào mùa đông, khi cây không còn tăng trưởng, chuẩn bị ra hoa.
Vào thời gian này, một số loài lan có thể rụng lá như Dendrobium, những cây xanh lá quanh năm như Giáng hương, Ngọc điểm cũng không còn ra thêm lá, mọc thêm rễ.
Vì cây không tăng trưởng, không mọc rễ nên không cần nhiều nước như mùa hè. Lúc này, ta lựa chọn loại phân bón cho hoa như 10-30-20 hay mạnh hơn như 10-50-30.
Nếu ngày mùa đông nhiệt độ ban đêm xuống dưới 10°C, chú ý tránh cho cây bị ướt để khỏi bị thối rễ và có đốm trên lá. Tưới mỗi tháng một lần khi nhiệt độ trên 16°C bằng cách phun sương để giữ hơi ẩm khoảng 40% cho cây khỏi bị teo tóp lại.
Cuối mùa đông là thời kỳ lan chuẩn bị ra nụ, cây cần độ ẩm vừa phải và đừng để rễ lan bị ướt..
Giai đoạn lan ra hoa
Vào mùa xuân, đa số cây lan bắt đầu nhú nụ trên thân cây già đã rung lá hay từ năm trước. Lúc này cần đề phòng sự thay đổi bất chợt thái quá về nhiệt độ, ánh nắng và ẩm độ nhất là những khi có cơn gió Lào (ở miền Trung) đổ về làm cho thui hoa, chột nụ.
Những loài lan ra hoa cùng một lúc với cây non như Catassetum, Chysis, Cuitlauzina hay Coelogyne,… chỉ cần tưới nước mỗi tuần một lần mà không cần phân bón.
Một số lan như Cymbidium, Paphiopedilum và một số Dendrobium ban đêm cần phải lạnh dưới 10°C mới ra hoa.
Giai đoạn hoa tàn
Thông thường hoa sẽ tàn trong 2-3 tuần lễ, ngoại trừ Cymbidium, Phalaenopsis có thể nở hoa tới 2-3 tháng. Tuy nhiên, ta nên cắt bỏ hoa trước khi bắt đầu tàn.
Giai đoạn này nên tưới rất ít và không bón phân cho tới khi ra mầm mới tưới trở lại.
>>> XEM THÊM: Trồng lan thủy canh- biết những ưu điểm này bạn sẽ lựa chọn nó