1. Tên khoa học
Anoectochilus setaceus Blume. Thuộc họ Lan
2. Khu vực phân bố
Hiện nay chúng tôi mới thấy cây lan kim tuyến mọc trong các khu rừng rậm, cây không phân bố ở đồng bằng. Lan kim tuyến thường mọc ở ven suối (nơi có độ ẩm cao), chúng ưa bóng mát nên chỉ mọc dưới các tán cây rừng.
Cây thường mọc ở vùng núi cao của các tỉnh phía Tây Bắc như: Yên Bái, Lào Cai, Lai Châu, Cao Bằng, Tuyên Quang, Hòa Bình…
3. Bộ phận dùng
Toàn bộ cây đều được dùng làm thuốc.
4. Cách chế biến và thu hái
Cây được thu hái quanh năm, khi thu hái người dân thường chỉ hái thân là lá chứ không đào lấy rễ để cho cây tiếp tục phát triển. Cây sẽ được đem về rửa sạch, phơi khô (có khi dùng cây tươi) làm thuốc.
Thời điểm năm 2010 rộ lên cơn sốt mua lan kim tuyến của thương lái Đài Loan, trung Quốc họ tới thu mua ráo riết lan kim tuyến với giá cực cao từ 3,5 đến hơn 4 triệu đồng/1kg. Ở Đài Loan họ giao bán trên các kênh online khoảng 10 đến 12 triệu đồng/1kg tươi.
5. Thành phần hóa học
Theo các tài liệu lan gấm có chứa các hoạt chất chính: beta-D-glucopyranosy, succinic acid, palmitic acid, stearic acid, beta-sitosterol và nhiều hoạt chất quý, các acid amin quý khác.
Thành phần hóa học của Lan Kim Tuyến
Điều vô cùng quý đó là các acid amin quý trong cây lan kim tuyến được cho là có tác dụng điều trị các khối u ác tính (Ung thư). Ngoài ra vào tháng 7/2015 bằng sáng chế số: US 9072770 B2 của Mỹ đã được công bố khẳng định các hoạt chất trong cây lan kim tuyến còn có tác dụng bảo vệ tế bào gan.
6. Tính vị
Cây có vị ngọt, hơi chát, tính mát, vào can và tỳ.
7. Công dụng
Cây lan kim tuyến là một thành phần trong những bài thuốc cổ của đồng bào người dân tộc vùng Tây Bắc. Theo kinh nghiệm dân gian cây có những công dụng chính như sau:
Điều trị ung thư
Điều trị bệnh tiểu đường
Điều trị các bệnh về gan
Tác dụng bồi bổ cơ thể, giảm mệt mỏi căng thẳng
Điều trị mất ngủ
8. Đối tượng sử dụng
Bệnh nhân ung thư
Bệnh nhân tiểu đường
Người bị đường huyết cao
Bệnh nhân gan như: Xơ gan, viêm gan B, ung thư gan
Người bị mất ngủ, gầy yếu, kém ăn, suy nhược cơ thể
Người bình thường dùng rượu ngâm lan kim tuyến rất tốt.
9. Cách dùng, liều dùng
Điều trị ung thư: Cây lan gấm tươi 25g, cây xa đen 35g đun nước uống hàng ngày.
Điều trị bệnh gan: Lan tươi 25g, cà gai leo 35g đun nước uống hàng ngày.
Điều trị tiểu đường: Lan gấm tươi 25g hãm nước uống sau bữa ăn 15 phút.
Điều trị mất ngủ: Lan kim tuyến tươi 25g, hoài sơn khô 15g, tâm sen 8g ham nước uống hàng ngày.
Điều trị suy nhược, kém ăn: Lan gấm 25g, hoài sơn khô 15g, mạch môn khô 15g sắc nước uống hàng ngày.
10. Cách ngâm rượu lan kim tuyến
Cách ngâm rượu Lan Kim Tuyến
Chuẩn bị: 1kg cây tươi (cây khô 500g), 3 lít rượu
Cách làm: lam rửa sạch, dùng quạt thổi khô nước, đem ngâm với 3 lít rượu 40 độ. Ngâm trong thời gian 1 tháng là dùng được.
Tác dụng: Rượu kim tuyến có tác dụng bồ bổ cơ thể, tăng cường tiêu hóa, cải thiện miễn dịch rất tốt cho sức khỏe.