1. Lan bị suy thường là do:
– Khai thác từ rừng về trong quá trình đóng thùng, quăng quật, vận chuyển.
– Hỏng hết bộ rễ do nấm bệnh, úng, hoặc xịt và gắn phân quá nhiều, gắn phân khi rễ còn yếu và gắn quá gần gốc và đầu rễ. Gắn sai phân ví dụ phân tím NPK cho rau, sau 1 ngày là gục ngọn và cháy hết rễ.
– Tiểu khí hậu trong vườn quá kém, khí hậu vườn vừa khô vừa nóng.
– Ghép lên giá thể quá khô (ví dụ lũa, đá, gỗ, than…) mà không qua quá trình xử lý trước, khiến cho lan bị chính GIÁ THỂ HÚT NƯỚC trong giả hành và thân, rễ ra. (Ví dụ thớt vú sữa còn những vết nứt chứng tỏ nó chưa no nước, trước khi ghép lan lên bạn phải ngâm nước 1-2 ngày cho nó hết nứt, no nước. Tương tự lũa, đá, than… cũng làm vậy).
– Bị sên, ốc, gián, kiến nó cạp hết rễ. Ban đêm bạn phải rình mới thấy được. Bạn nên rải BẢ SÊN (loại này chỗ bán thuốc sâu có bán, rất rẻ, 35k 1 bịch rải nửa xào tới 1 xào, không độc cho gia cầm và gia súc). Mua thuốc kiến, gián về rải hoặc xịt định kỳ. Nếu bạn không muốn sát sinh thì dùng dầu hỏa (dầu hôi) thấm vào cục bông để gần là bọn này trốn sang nhà hàng xóm hết.
– Sốc khí hậu do chuyển vùng. Ví dụ đưa từ xứ nóng về xứ lạnh và ngược lại.
– Treo không đúng chỗ. Lỗi này các bạn rất hay mắc phải. Ví dụ lan mới ghép nên treo dưới thấp, chỗ mát và râm với lượng ánh sáng khoảng 30-50% thì bạn lại đưa tít lên trên cao 3m, cho ăn nắng 60-70% với mục đích phơi khô sắc thuốc!
– Vườn lan mới bị một đợt sâu bệnh tàn phá. Đặc biệt là Nhện đỏ, rầy rệp chích hút. Chúng hút hết chất, làm lá vàng úa quăn queo, rụng lá. Bạn nên mang cả giò lan bị bệnh ra chỗ bán thuốc sâu và phân, nhờ kỹ sư nông nghiệp dùng kính lúp soi, đặc biệt là soi dưới mặt lá. Họ sẽ bán thuốc đúng cho bạn. Tôi thấy có nhiều bạn, lá bị nhện đỏ hút khô luôn mà cứ Ridomilgold trị nấm xịt tới bến, làm gì có tác dụng gì??? Có bạn lại hỏi tôi xịt thuốc gì, tôi gửi mẫu thuốc sau đó đi mua chỗ bạn không có bán. Bảo tôi ship cho 1 lọ thuốc 30k ra Lạng Sơn! Thua luôn. Có nhiều loại thuốc lắm bạn nhé!
2. Biểu hiện: Giả hành tóp lại, lá mềm oặt ẹo, nhăn nheo. Bạn lưu ý là dù ghép 2-3 tháng thậm chí 4 tháng mà bộ rễ không hút đủ nước thì cũng nhăn nheo nhé!
3. Khắc phục:
– Tùy nguyên nhân mà ta có giải pháp. Tuy nhiên, khi lan bị suy kiệt như trên việc đầu tiên là phải HẠ XUỐNG THẤP. Cho ăn ít nắng lại. Tưới nhẹ nhàng cả vào giá thể và mặt lá. Dù không có 1 cọng rễ, khi mới ghép giả hành tóp teo, nhưng để chỗ Mát, Ẩm, Râm thì sau 3-10 ngày nó cũng căng lên như đùi (giò) gái 18 nhé! Thực vật có khả năng hấp thu và thoát nước qua thân, lá, qua giả hành bạn ạ.
– Nếu bạn lỡ dùng sai phân thì phải rửa sạch cả giò lan, sau đó ngâm chìm nghỉm cả giò và lan vào chậu nước 15-20 phút. Ngày 1-2 lần. Làm liên tục 1-3 ngày. Nếu có điều kiện thì có thể hòa trong nước ngâm khoảng 5ml dung dịch phân vi lượng bón lá và 10gam đường (khoảng 2-3 nắp chai nước khoáng Lavie) (đường mía) với 10 lít nước. Bạn có thể dùng B1 hoặc Chiết suất tảo biển ngâm cũng rất hiệu quả.
– Bạn có thể dùng phương pháp BÁN THỦY CANH (như trong hình). Tôi cũng nói lan man ra ngoài 1 chút. Viết bài này mất 4 tiếng, nhưng tôi tốn hơn 4 ngày để chuẩn bị hình cho bài này. Vì thế bạn cần phải SOI TỪNG HÌNH. Bạn phải SOI cách tôi cột dây, cách quấn dây, cách bắn ghim, tư thế mầm lan, cách tôi đập vỏ dừa… cả những bài trước cũng vậy. Viết 1 bài rất đơn giản, nhưng có hình ảnh rõ ràng lại là chuyện khác. Có bạn đọc bài tôi xong, cũng ghép xong hỏi tôi: Anh ơi, em ghép thế này được không? Thì bạn ghép rồi còn hỏi được hay không làm chi. Cơ mà không được như Mỹ Tâm thì cũng phải cỡ Minh Hằng, chứ bạn không chịu soi cách tôi làm, ghép giò lan nhìn như người tình anh Chí Phèo.
Nhìn xa tưởng bạn ghép Kiều,
Tới gần lại hóa người yêu Chí Phèo.
– Bạn cần tạo tiểu khí hậu cho bản thân giò lan, nghĩa là làm cho môi trường xung quanh và bản thân giá thể giò lan phải ẩm. Có một số bạn ghép lan cả tháng sau đó ra rễ mà bị đụt (chùn) đầu rễ, khi tôi xem hình thì thấy miếng thớt gỗ bạn ghép nứt nẻ khô rang. Bạn phải gắn tã và thay vì tưới 1 lần thật đẫm thì nên tưới 3 lần nhẹ nhàng 1 ngày.
(Trích chia sẻ của anh Nguyễn Ngọc Hà)